เป็นเรื่องธรรมดาที่นักเรียนที่ไปศึกษาต่อในต่างประเทศจะรู้สึกอัดอัดกับสภาพแวดล้อมที่ต่างออกไป ความอึดอับกับสภาพแวดล้อมและวัฒนธรรมนั้นเรียกว่าอาการ Culture Shock ซึ่งอาจส่งผลโดยตรงต่อสภาพจิตใจของนักเรียน วันนี้เราจะมาแนะนำถึงอาการ Culture Shock กันค่ะ
Culture Shock นั้นเป็นเป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อเรารู้สึกว่าเราไม่ได้เป็นหนึ่งเดียวกับทุกสิ่งที่อยู่รอบตัว ยิ่งเมื่อเริ่มการใช้ชีวิตในต่างประเทศแล้ว ทั้งวัฒนธรรม สิ่งที่เราเคยทำเป็นประจำในทุกๆวัน ทัศนคติของคนรอบๆตัว ต่างก็กลายเป็นสิ่งที่เราไม่คุ้นเคยไปเสียดื้อๆ และในระหว่างที่นักเรียนกำลังอยู่ในขั้นตอนของการรับรู้ความเปลี่ยนแปลงและจัดการทำความเข้าใจความเปลี่ยนแปลงนั้นคืออาการ Culture Shock นั่นเองค่ะ
ในการใช้ชีวิตปกติในบ้านเกิดนั้น พฤติกรรมต่างๆไม่ว่าจะเป็นท่าทาง น้ำเสียง วิธีที่เราปฏิบัติต่อผู้คนรอบตัว หรือแม้แต่วิธีที่เราต่อคิวซื้อของล้วนเป็นสิ่งที่เกิดจากวัฒนธรรมของสังคมที่เราอยู่โดยรวมทั้งสิ้น เพียงแต่เราอาจไม่เคยได้ทันสังเกตเพราะเป็นสิ่งที่เราชินชาและอยู่กับมันมาเป็นเวลานาน แต่เมื่อย้ายไปอยู่ในสังคมใหม่ๆแล้วเราก็จะเริ่มสังเกตสิ่งเล็กๆน้อยๆขึ้นมาเพียงเพราะว่าสิ่งเหล่านั้นต่างจากที่เราเคยเห็นมาก่อน
แน่นอนว่าอาการ Culture Shock นั้นไม่ได้หมายถึงอาการช็อคจริงๆ แต่นักเรียนอาจรู้สึกถึงความไม่เป็นระบบระเบียบของสิ่งต่างๆและพบว่าการเข้าใจวัฒนธรรมใหม่เป็นเรื่องยากเกินความสามารถ แต่นั่นไม่ใช่เรื่องที่น่ากังวลเมื่อเราเข้าใจว่าอาการ Culture Shock มีลำดับขั้นอย่างไร
ทันทีที่มาถึงสถานที่ใหม่ๆ เป็นเรื่องปกติที่เราจะรู้สึกตื่นเต้นและเริ่มที่จะซึมซับแต่สิ่งที่ดีและสวยงามของประเทศนั้นๆ ในช่วงนี้เราจะเห็นทุกอย่างเป็นสิ่งดีไปเสียหมดและระดับการเปิดรับวัฒนธรรมใหม่นั้นสูงมาก
เมื่อถึงเวลาการมองโลกแบบขั้นที่หนึ่งนั้นจะหายไปเองเมื่อเราเริ่มมองโลกตามความเป็นจริงมากขึ้น นักเรียนอาจเริ่มรู้สึกเคว้นคว้าง หรือรู้สึกหงุดหงิดกับวัฒนธรรมที่แตกต่างและรู้สึกว่าชีวิตตัวเองไม่มีระเบียบมากนักภายใต้สังคมใหม่ และนักเรียนยังอาจรู้สึกว่าทุกสิ่งที่เกิดขึ้นกำลังถาโถมเข้าใส่โดยไม่ทันตั้งตัว มีเรื่องมากมายที่ต้องปรับตัวเข้าหาและต้องใช้พลังงานสูงเพื่อจัดระเบียบชีวิตให้เป็นไปอย่างที่ใจต้องการ
เป็นช่วงที่เราเริ่มรู้สึกผ่อนคลายลงจากการปรับตัว ความรู้สึกแปลกถิ่นเริ่มจางหายไปและสถานที่ใหม่เริ่มกลายเป็นบ้านมากขึ้น นักเรียนจะรู้สึกว่าอารมณ์คงที่มากขึ้น แทนที่จะรู้สึกว่าความแตกต่างเป็นเรื่องน่ารำคาญเหมือนแต่ก่อน เราจะเริ่มรู้สึกว่าความต่างนั้นเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ และเริ่มมองโลกในเชิงบวกมากขึ้นกว่าแต่ก่อน และความสนใจในการเรียนรู้วัฒนธรรมใหม่จะเพิ่มมากขึ้น ทั้งความพยายามในการปรับตัวก็จะเพิ่มมากขึ้นเช่นเดียวกัน
เป็นขั้นสุดท้ายของอาการ Culture Shock ซึ่งคือเมื่อเราสามารถรู้สึกสบายดีได้ในที่สุด ซึ่งเป็นขั้นที่เรารู้สึกว่าทุกอย่างเป็นเหตุเป็นผล เราสามารถพูดคุยกับคนแปลกหน้าในสังคมใหม่ได้อย่างไม่เคอะเขินหรือกลัว และรู้สึกคุ้นชินกับกิจวัตรประจำวันแบบใหม่ได้ในที่สุด แน่นอนว่าเป็นเรื่องธรรมชาติที่จะคิดถึงเพื่อนๆและครอบครัว แต่ในที่สุดแล้วเพื่อนและกิจกรรมใหม่ๆก็จะเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันของเรา
ระยะเวลาของความรู้สึก Culture Shock ในนักเรียนแต่ละคนนั้นสั้นยาวไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับความสามารถในการปรับตัวของแต่ละคน สิ่งหนึ่งที่ต้องระวังมากคือการไม่ปล่อยให้อาการ Culture Shock ส่งผลต่อการเรียน แม้ว่าอาการนี้จะเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่ถ้าหากไม่มีการควบคุมก็อาจส่งผลให้เกิดอาการซึมเศร้าได้เช่นเดียวกัน การออกจาก comfort zone ในบ้านเกิดมาสู่สภาพแวดล้อมใหม่ๆอาจส่งผลกระทบต่อจิตใจได้ ถ้าหากรู้สึกว่าตนเองไม่สามารถรับมือกับความรู้สึกด้านลบได้ การขอความช่วยเหลือเป็นเรื่องสำคัญมาก ไม่ว่าจะเป็นการพูดคุยกับเพื่อนในโรงเรียน เพื่อนหรือรอบครัวที่บ้านเกิด หรือแม้แต่ขอความช่วยเหลือจากมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยในประเทศสวิตเซอร์แลนด์นั้นจะมีอาจารย์ที่ปรึกษาที่สามารถให้คำแนะนำทางด้านปัญหาสุขภาพจิตขั้นต้นได้ นักเรียนไม่ควรละเลยอาการเหล่านี้เพราะอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตและผลการเรียนได้ในที่สุด การรู้สึกไม่สบายทางจิตใจนั้นไม่ใช่เรื่องน่าอายเลย ดังนั้นนักเรียนจึงควรขอความช่วยเหลือจากคนรอบข้างเมื่อถึงคราวจำเป็น
อาการ Culture Shock ส่งผลกระทบต่างออกไปในแต่ละคนโดยขึ้นอยู่กับประสบการณ์ที่ผ่านมาในอดีต บางคนอาจพบว่าอาการนี้ไม่ส่งผลอะไรเลยในขณะที่บางคนอาจพบว่าอาการนี้ยากเกินกว่าจะรับมือได้ อย่างไรก็ตาม Culture Shock เป็นอาการที่รับมือได้ง่าย ดังนั้นผู้ที่สนใจจะไปเรียนต่อต่างประเทศจึงไม่ควรปล่อยให้ความกลัวเป็นตัวขัดขวางโอกาสในการศึกษาต่อในต่างประเทศ
ในบทความนี้เราได้อธิบายไปแล้วว่าอาการ Culture Schock คืออะไรและเกิดขึ้นได้อย่างไร ในบทความหน้าเราจะแนะนำสิบวิธีจัดการกับอาการ Culture Shock แบบง่ายๆกันค่ะ
